Ns. Phan Long

(Nguyễn Thụy Kha) Ngày ấy, sau thống nhất, từ miền Nam ra Hà Nội, tôi hoà ngay vào đám văn nghệ lạ quen cùng lứa. Phan Lạc Hoa nói với tôi có thằng bạn cùng họ làm nhạc lạ ra phết. Và chúng tôi tìm đến Phan Long để nghe anh nghêu ngao: “Đất nước mình - khi mà không còn nghe tiếng súng - anh sẽ hát em nghe câu hát thuở ban đầu...”. Giai điệu đẹp, đã sướng. Nhưng khi đến khi Phan Long cất lên: “Nơi đây có túp lều cỏ xanh - Nằm soi bóng nước long lanh mặt gương - Sơn ca hót trên cây bạch dương - Hồ Ra-dơ-líp in gương trời xa...” . Chà! chà! hoá ra đây chính là anh chàng “Ra-dơ-líp” mà tôi hằng thích thú song chưa biết mặt. Cuộc kỳ ngộ đã cuốn chúng tôi qua những năm tháng vất vả nhất của thời bao cấp.

Phan Long đồng niên song "hắn" vẫn tự hào là sinh trước tôi nửa tháng, đi lính trước tôi mấy năm sau khi học Trường Âm nhạc VN. Ở lính, anh chàng Phan Thăng Long (tên khai sinh) thuộc Đoàn Văn công Phòng không và bắt đầu tập viết ca khúc. Bài hát thời lính đã từng in trên tạp chí “Văn nghệ Quân đội” song chẳng ai để ý. Chuyển ngành, Phan Long về Đài Phát thanh Giải phóng rồi sau là biên tập chương trình văn nghệ thiếu nhi Đài Tiếng nói VN.

Chính sự đun đẩy này của số phận đã khiến Phan Long nhận ra mình ở lĩnh vực viết ca khúc cho trẻ thơ. “Từ Ra- dơ- líp đến Pác Bó” của Phan Long là một trình làng đáng kể. Chẳng những tự tìm ra mình, Phan Long còn phát hiện ra phẩm chất viết cho thiếu nhi ở nhiều bạn bè như Nghiêm Bá Hồng, Nguyễn Trọng Tạo, Trương Xuân Mẫn, Bành Mẫn...

Nối gót những đàn anh Hoàng Hà, Mộng Lân, Phan Long đã thật “tới” khi viết ra “Cánh chim tuổi thơ”: "Hai cánh tay kheo khéo - cùng đôi bàn chân xinh...”. Có cái gì đó thật tươi sáng, lành lặn khi Phan Long đưa giọng trẻ lắng vào: “Hương lúa đưa ngọt lành - Táo chín thơm đầu cành...”. Phan Long cứ thế mơ mộng giữa những giai điệu ngây ngơ của mình. Nhưng nghèo đói vẫn dày vò cái gia đình bé nhỏ của vợ chồng anh cùng cái Châu, thằng Gà (tên gọi ở nhà của con trai Phan Long). Cả nhà đã bồng bế nhau vào Vũng Tàu kiếm sống. Ở đó, cuộc sống vẫn lay lắt và Phan Long đã chìm tới cơn bạo bệnh ngỡ không cách gì qua nổi. Song có lẽ tình yêu trẻ thơ vô bờ bến đã khiến anh phục sinh.

Giờ đây, khi anh đã đàng hoàng sống ở Sài Gòn với công việc thường trú của Đài Tiếng nói VN, đã thêm nổi tiếng với bài “Mẹ” (thơ Đoàn Ngọc Thu), anh vẫn là nhạc sĩ của trẻ thơ. Điều đó càng được xác tín khi “Cánh chim tuổi thơ” được bầu là một trong 50 bài hát viết cho thiếu nhi xuyên thế kỷ do báo TNTP tổ chức bình chọn.

Ns. Nguyễn Thụy Kha