M�?i ngư�?i dân Việt Nam đ�?u có mong muốn v�? Hà Nội viếng thăm Lăng Bác, đặc biệt đối với thiếu nhi-Bác Hồ như một ông Tiên gần gũi thân thương biết bao. Nhà thơ Viễn Phương có một tứ thơ độc đáo khi ông từ mi�?n Nam ra lần đầu vào Lăng viếng Bác năm 1976. Bài thơ được in trong nhi�?u tuyển tập, đưa vào chương trình sách giáo khoa của h�?c sinh, đến nay còn nguyên giá trị. Ngư�?i đ�?c vẫn bồi hồi xúc động trước những hình ảnh thật bình dị rất Việt Nam nhưng gửi gắm vào đó biết bao tình cảm thiêng liêng.
Nét độc đáo trước hết ở bài thơ này là nhịp thơ. Nhịp thơ chậm rãi như nhịp đi khoan thai, thành kính của dòng ngư�?i vào Lăng viếng Bác với những bước chân lặng lẽ, bồi hồi xao xuyến. Khổ thơ mở đầu cho thấy tác giả đang chuẩn bị vào lăng viếng Bác, vì thế mới nhìn thấy cảnh từ xa: "�?ã thấy trong sương hàng tre bát ngát". �?ng kính tâm hồn của nhà thơ bắt khá nhạy khi ch�?n cây tre làm biểu tượng cho tinh thần Việt Nam với tư thế: "Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng". Ở đây nhà thơ đặc biệt chú ý khi dùng từ láy "Ơi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam" chỉ hai chữ "xanh xanh" đã thổi hồn Việt vào từng cây c�? của một đất nước bốn mùa xanh tốt. Tiếp đó, cùng với hai từ láy "ngày ngày" trong câu: "Ngày ngày mặt tr�?i đi qua trên Lăng" đã dãn rộng câu thơ, cho ta hình dung dòng ngư�?i đang bước chậm lại. Khổ thơ thứ hai này có sự chuyển dịch v�? không gian, khi tác giả bước đến gần Lăng Bác hơn mới: "Thấy một mặt tr�?i trong Lăng rất đ�?". Hai câu thơ bất ng�? và hay nhất của bài thơ: "Ngày ngày dòng ngư�?i đi trong thương nhớ/Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân" đã vĩnh cửu hóa tình cảm của dân tộc đối với lãnh tụ kính yêu.
Khổ thơ thứ ba là lúc nhà thơ đã bước vào trong Lăng. Hình ảnh Bác hiện lên thật đẹp như huy�?n thoại: "Bác nằm trong giấc ngủ bình yên/Giữa một vầng trăng sáng dịu hi�?n". Vầng trăng chính là vầng sáng ánh đèn, nhưng cũng là vầng trăng tình cảm dân tộc dành cho Bác. Hàng tre, mặt tr�?i và vầng trăng là những biểu tượng giàu tính khái quát có sức g�?i lớn lao. Cao trào của cảm xúc được dồn nén từ thăm thẳm: "Dẫu biết tr�?i xanh là mãi mãi" đến trào lên nức nở: "Mà sao nghe nhói ở trong tim", chỉ một từ nhóiiii thôi mà tim ta bỗng thắt lại. Tôi nghĩ sẽ không có một từ nào thay thế, gây xúc động hơn trong văn cảnh này.
Khổ thơ cuối là lúc nhà thơ ra kh�?i Lăng Bác và bước vào khu nhà sàn của Bác ngập tràn trong hương hoa cây lá. Nhà thơ viết thật chân thành: "Mai v�? mi�?n Nam thương trào nước mắt" và tiếp đó là ý nguyện: "Muốn làm con chim ca hát quanh Lăng", "Muốn làm đóa hoa", "Muốn làm cây tre" như một sự giãi bày cho ta thấy hình ảnh lãnh tụ hòa quyện với thiên nhiên, với hồn Việt.
Bài thơ "Viếng Lăng Bác" viết giản dị, ngắn g�?n, xúc tích, giàu nhạc tính, cân đối như một khúc ca từ, ngôn ngữ thơ ch�?n l�?c có sức gợi mở. Vì thế khi được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc đã chắp cánh cho tứ thơ bay xa, ngân vang mãi trong lòng chúng ta.
Nguyen Ngoc Phu
|
VIẾNG LĂNG BÁC
Nhạc: Hoàng Hiệp - Thơ: Viễn Phương
Con ở mi�?n Nam ra thăm Lăng Bác �?ã thấy trong sương hàng tre bát bát, Ơi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.
Ngày ngày mặt tr�?i đi qua trên Lăng Thấy một mặt tr�?i trong Lăng rất đ�? Ngày ngày dòng ngư�?i đi trong thương nhớ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên, Giữa một vầng trăng sáng dịu hi�?n Dẫu biết tr�?i xanh là mãi mãi Mà sao nghe nhói ở trong tim?
Mai v�? mi�?m Nam thương trào nước mắt
Mai v�? mi�?n Nam nhớ Bác khôn nguôi Muốn làm con chim ca hót quanh Lăng Muốn làm bông hoa t�?a hương đâu đây Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.
|